Transze procentowe czy wolumenowe? Jak skutecznie zabezpieczać koszty energii w firmie produkcyjnej?

Transze procentowe i wolumenowe – na czym polega różnica?

Firmy kupujące energię mogą wybierać między dwoma modelami zakupowymi:

• Transze procentowe – zakupy energii wyrażone jako procent przyszłego zużycia.
• Transze wolumenowe – zakupy energii w konkretnych ilościach (MWh) na określony czas.

Wybór zależy od indywidualnych potrzeb firmy – nie ma jednej dobrej odpowiedzi.

 

Jakie są zalety obu modeli?

Dlaczego odbiorcy decydują się na wybór modelu wolumenowego? Choć jest on mniej popularny, model wolumenowy ma swoje mocne strony:

• Niższe składniki dodatkowe.
• Możliwość zarabiania różnicy w cenach godzinowych (pomimo zakupu kontraktów terminowych), a jest to absolutnie kluczowe w przypadku posiadania magazynu energii czy elastyczności popytu.
• Skuteczne zabezpieczenie marży produkcyjnej.

Dużo popularniejszy wśród odbiorców jest model procentowy. Skąd bierze się jego popularność?

• Elastyczność – pozwala dostosować zakupy do zmieniającego się zapotrzebowania. Grafik zapotrzebowania na energię takich klientów jest na tyle specyficzny, że bazowanie na produktach standardowych, nie daje możliwości dobrego odwzorowania kontraktami terminowymi.
• Intuicyjność i wygoda – dużo prościej jest zrobić transzę wyrażoną w procentach.
• Brak konieczności dokładnego prognozowania zużycia – co jest korzystne dla firm o zmiennym profilu produkcji.

 

Jak wygląda to w rzeczywistości? Przykład firmy produkcyjnej. 

Wyobraźmy sobie firmę produkującą wihajstry. Firma pracuje w trybie 3 zmianowym, posiada roczne zużycie na poziomie 35GWh, gdzie na produkcję 1 produktu końcowego, potrzeba 1kWh energii. Firma kupuje energię w następujący sposób:

• Po zamówieniu pokrywającym 25% jego mocy produkcyjnych – kupuje na tę okoliczność energię w cenie 380 zł/MWh.
• Przy kolejnym zamówieniu, po raz kolejny kupuje 25% energii, tym razem po 400 zł/MWh.
• Niestety kolejne zamówienia nie nadchodzą (kryzys, COVID, cła) Ostatecznie ceny na Rynku Dnia Następnego (SPOT) wyniosły 520 zł/MWh.

Efekt:

• W modelu procentowym - Odbiorca dokonał zakupu 50% w kontraktach terminowych, a pozostałe 50% zostało rozliczone w cenach SPOT. Cena końcowa wyniosła 455 zł/MWh, a zatem 65 zł/MWh drożej, niż zabezpieczał w kontaktach terminowych. W efekcie klient zapłaci za energię ok 285 tys. zł dodatkowych kosztów, które nie zostały uwzględnione na etapie składania ofert.
• W modelu wolumenowym: zabezpieczono tylko energię potrzebną do wyprodukowanych i sprzedanych partii produktów – marża została zachowana.

 

Co warto wziąć pod uwagę przy wyborze transz?

W firmach produkcyjnych kluczowe jest zabezpieczenie marży, a nie tylko przewidywalność kosztów. Dlatego:

• Działy sprzedaży i zakupów powinny współpracować.
• Warto dostosować strategię zakupu energii do rodzaju sprzedaży. Jeżeli firma sprzedaje w stałej cenie partię produktu z dostawą w przyszłości, to może dokonać zakupu energii/gazu potrzebnej do jego produkcji. Jeżeli natomiast ma wolne moce produkcyjne, które wykorzystuje do produkcji/ofertowania bieżącego, to na tę część być może warto kupować energię na rynku SPOT.
• Konsultacja z doradcą energetycznym może pomóc dobrać najlepszy model.