Co zmienia nowelizacja ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych?

W grudniu 2022 r. weszły w życie przepisy ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych^[1]. Nowelizacja otwiera nowe drogi do pozyskiwania środków na poprawę efektywności energetycznej budynków oraz daje konkretne narzędzia, które mają służyć ekologii i podwyższaniu standardów w sektorze mieszkaniowym. Wyjaśniamy, jakie zmiany przynosi ta nowelizacja i co oznacza dla zarządców budynków wielolokalowych oraz ich mieszkańców.

Co znajdziesz w artykule:

• Podstawy i cele ustawy
• Wyższy poziom wsparcia i nowe granty 

Podstawy i cele ustawy

W komunikacie Kancelarii Prezydenta można przeczytać, iż celem chwalonej przez Sejm ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych jest realizacja działań związanych z wdrażaniem Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Ponadto wprowadzane zmiany mają wspierać proces transformacji ekologicznej.

W praktyce ustawa zmienia 6 uchwalonych w przeszłości ustaw, m.in. tę o dodatkach mieszkaniowych, o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych, o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.

Zgodnie z uzasadnieniem, ustawa – jako element wdrażania KPO – ma służyć realizacji następujących działań: wymianie źródeł ciepła i poprawie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych (w zakresie budynków mieszkalnych wielorodzinnych) oraz inwestycjom w energooszczędne budownictwo mieszkaniowe dla gospodarstw domowych o niskich i średnich dochodach.

Kwota przewidziana na realizację tych zadań to aż 855 mln euro. Skorzystają głównie wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, ale w ramach swoich inwestycji granty już na etapie budowy będą mogły pozyskać też towarzystwa budownictwa społecznego oraz społeczne inicjatywy mieszkaniowe.

Jakie są konkretne cele rozwiązań przewidzianych w ustawie?

• Zwiększenie intensywności oraz skali prac modernizacyjnych w starszych budynkach.
• Ograniczenie emisji zanieczyszczeń oraz większa energooszczędność.
• Promowanie i rozwój OZE w sektorze mieszkaniowym.
• Podniesienie standardu i poprawa stanu technicznego mieszkań.

Trzeba zaznaczyć, że przewidziane zmiany są dwutorowe. Po pierwsze, wzmacniają dotychczasowe instrumenty – wzrost premii i poziomu wsparcia. Po drugie – wprowadzają nowe narzędzia wsparcia w postaci dodatkowych grantów i premii. Jak to wygląda w praktyce?

Wyższy poziom wsparcia i nowe granty

Pierwszą ze zmian wynikających z ustawy jest wzrost premii modernizacyjnej z 16 na 25% wartości przedsięwzięcia. Kolejną – wzrost premii remontowej z 15 na 25% oraz zmiany w zakresie premii kompensacyjnej, na bardziej elastyczne podejście do kwestii finansowania.

Warta podkreślenia jest jeszcze jedna modyfikacja na korzyść inwestorów – obecnie premia remontowa może być przyznawana na remonty budynków mieszkalnych wielorodzinnych, które zostały oddane do użytkowania co najmniej 40 lat przed dniem złożenia wniosku, podczas gdy dotychczas kwalifikowano tylko te oddane do użytkowania przed sierpniem 1961 r.

Po wejściu w życie nowych przepisów można również ubiegać się o premię MZG na prowadzenie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego lub remontowego w wysokości 50% kosztów inwestycji, a 60% w przypadku budynków rewitalizowanych lub będących pod opieką konserwatora zabytków. Dotyczy to jednak budynków, w których wszystkie lokale należą do gminy.

Wspomniane wyżej rozwiązania weszły w życie 1 grudnia 2022 r. Na inne trzeba jeszcze poczekać. Po uruchomieniu wyczekiwanego finansowania z KPO inwestorzy będą mieli do dyspozycji kolejne, bardzo korzystne możliwości wsparcia finansowego:

• Grant OZE – w wysokości 50% kosztów dofinansowania przy zakupie, montażu, budowie bądź modernizacji instalacji związanej z odnawialnymi źródłami energii.
• Grant MZG – oznacza, że premia MZG zostanie powiększona o 30% kosztów inwestycji w sytuacji, kiedy budynek posiada już niskoemisyjne źródło ciepła lub gdy uwzględnia je dane przedsięwzięcie.
• Grant termomodernizacyjny – przyniesie wsparcie w postaci dodatkowych 10% kosztów dla inwestycji, w wyniku których budynek będzie spełniał standardy takie jak nowy.

To nie koniec możliwych form wsparcia. Gdy uruchomione zostaną środki z KPO, bezzwrotne wsparcie finansowe otrzymają też beneficjenci rządowego programu budownictwa socjalnego i komunalnego (BSK). W przypadku remontu mieszkań komunalnych – gdzie mieszkańcami są osoby zagrożone ubóstwem energetycznym – który zakłada wymianę źródła ciepła na to niskoemisyjne, będzie można otrzymać grant w wysokości 30% kosztów. W przypadku budownictwa społecznego będzie to 50% kosztów montażu instalacji OZE w budynkach, które dopiero powstają. Z kolei pełna pula wsparcia w połączeniu ze środkami z Funduszu Dopłat przedsięwzięć na budowę mieszkań dla gospodarstw o umiarkowanych dochodach wyniesie do 60% kosztów inwestycji, a do 95% dla gospodarstw o niskich dochodach. Instrumenty dotyczące programu BSK wejdą w życie 31 grudnia 2022 r.

Wnioski o wsparcie należy składać do Banku Gospodarstwa Krajowego.

O potencjale i różnych aspektach finansowania termomodernizacji w mieszkalnictwie ze środków Unii Europejskiej więcej informacji można znaleźć w artykule: Finansowanie termomodernizacji w mieszkalnictwie ze środków UE

Zmiany, jakie niesie ustawa i wizja dużej puli środków unijnych, na jakie mogą liczyć zarządcy nieruchomości, przynoszą realną perspektywę poprawy efektywności energetycznej budynków. Przełoży się to nie tylko na zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń środowiska, ale także na wzrost bezpieczeństwa i komfortu mieszkańców.

^[1] Ustawa z dnia 29 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych (Dz. U. poz. 2456).
Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawę z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, ustawę z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, ustawę z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej, ustawę z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych oraz ustawę z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.