Czy wykorzystanie odpadów do produkcji ciepła przyspieszy odejście od węgla w ciepłownictwie?

Transformacja energetyczna a rewolucja w ciepłownictwie 

Transformacja energetyczna wynika przede wszystkim z niepokojących zmian klimatycznych, rosnących cen i dostępności samego węgla oraz gazu, jak i uprawnień do jego emisji dwutlenku węgla powstającego w procesie spalania paliw kopalnych, oraz wprost z polityki Unii Europejskiej. Narzucają ją m.in. wymogi unijnego pakietu Fit for 55, zgodnie z którym do roku 2050 Europa ma osiągnąć neutralność klimatyczną. Szybki rozwój odnawialnych źródeł energii oraz liczne dotacje i dofinansowania tego typu inwestycji dodatkowo napędzają zieloną rewolucję. Jedną z ważnych dróg jej realizacji stała się też produkcja ciepła przy wykorzystaniu odpadów, w tym odpadów resztkowych. Sposób ten z powodzeniem stosuje już wiele elektrociepłowni w Europie. 

Zielona transformacja w ciepłownictwie 

Zmiany w europejskim ciepłownictwie są nieuniknione i widoczne, jednak nadal ok. 75% ciepła wytwarzanego na naszym kontynencie bazuje na źródłach związanych z paliwami kopalnymi. Polska podejmuje działania, by iść w kierunku zielonej transformacji, ale wciąż wiele jest do zrobienia. O tym, że nasz kraj potrzebuje dekarbonizacji, debatuje się od dawna. Proces ten jest jednak złożony. Nie ma jednej drogi odejścia od węgla. Wszystko zależy od określonych uwarunkowań danego obszaru i możliwości branży.  

Niskoemisyjne ciepłownictwo w dużej mierze opiera się więc na lokalnie dostępnych zasobach. W ramach działalności nowoczesnych elektrociepłowni często łączone są różne technologie. Może to być przykładowo uzupełnienie odnawialnych źródeł energii wykorzystywaniem paliw produkowanych z odpadów, czyli RDF (skrót od ang. Refuse Derived Fuel). Cel jest jednak zawsze ten sam: czystsza energia i niższe koszty jej produkcji. 

Energia z odpadów jako alternatywa dla paliw kopalnych 

Alternatywą dla węgla i gazu mogą być biomasa, drewno odpadowe czy właśnie paliwo powstające z odpadów lub osadów ściekowych. Można powiedzieć, że to właśnie ta ostatnia grupa jest szczególnie interesującym zasobem lokalnym. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że odpady są tylko problemem, bo ilość odpadów z roku na rok rośnie, a ich utylizacja jest kosztowna. Składowiska śmieci zajmują coraz większe obszary. Nie musi jednak tak być. Możemy na odpady spojrzeć jak na zasoby. Okazuje się, że odpady, które nie podlegają recyklingowi i pozostają niezagospodarowane, obciążając środowisko, można z powodzeniem i w bezpieczny sposób wykorzystać do wytwarzania energii. Działając przy tym zgodnie z założeniem idei zero waste.  

Takie rozwiązanie niesie ze sobą dwie podstawowe korzyści – rozwiązanie problemu składowania odpadów i efektywne ich zagospodarowanie jako alternatywnego źródła czystszej energii. Zgodnie z przewidywaniami, energia z odpadów w przyszłości ma być wykorzystywana na szeroką skalę również do produkcji zielonego wodoru.  

Takie paliwo nie jest całkowicie bezemisyjne, ale stopień tej emisji jest niski. Do tego cena energii wyprodukowanej z odpadów jest ujemna. Odpady są przecież łatwo dostępne, a właściwie mamy do czynienia z ich nadmiarem. Same w sobie stanowią problem, ale odpowiednio przetworzone mogą stać się ważnym zasobem do produkcji ciepła. To z pewnością jedna z dróg, która pozwoli zatrzymać tempo wzrostu cen za energię w najbliższych latach i wesprze zrównoważony rozwój. 

Energia z odpadów — krok w stronę gospodarki obiegu zamkniętego

Pojawiają się pytania o to, czy tego typu produkcja może być szkodliwa dla środowiska. Praktyka innych krajów pokazuje, że zakłady wytwarzające energię z odpadów nie wpływają na pogorszenie jakości powietrza. Jednym z liderów w Europie w zakresie wykorzystania odpadów do produkcji ciepła jest Szwecja. Także Niemcy, Austria czy Holandia dysponują zaawansowanymi technologiami spalania odpadów, które wspomagają produkcję ciepła i energii elektrycznej. Warto wiedzieć, że takie paliwa trafiają do szczelnie zamkniętych pomieszczeń, a cała produkcja musi spełniać rygorystyczne normy. Wykorzystywane do tego rozwiązania technologiczne są nowoczesne, bezpieczne i skuteczne.  

Co ważne, wykorzystanie odpadów resztkowych w ciepłownictwie wpisuje się w ideę gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), według której ich ilość ma być minimalizowana poprzez ponowne użycie. Ważne miejsce zajmują tu nowe technologie, które przynoszą liczne rozwiązania pozwalające na bezpieczne, efektywne, optymalne produkowanie oraz wykorzystywanie energii czy poddawanie paliwa szczegółowym laboratoryjnym analizom. Już teraz przynoszą coraz większy komfort nie tylko producentom ciepła, ale i zarządcom czy samym mieszkańcom.  

Jeśli ciepłownictwo ma być „zielone”, wykorzystywanie alternatyw dla paliw kopalnych na coraz większą skalę jest nieuniknione. Niemarnowanie odpadów i użycie ich do produkcji energii niewątpliwie jest jedną ze ścieżek przyspieszenia tej transformacji. Czysta przyszłość energetyki rysuje się więc pod znakiem dekarbonizacji i nowoczesnych technologii.