Jak powinno wyglądać ciepłownictwo w przyszłości?

Świat zmienia się w szybkim tempie. Rozwiązania, które 20 lat temu wydawały się wystarczające, dziś wymagają gruntownych zmian. Ciepłownictwo nie jest tu wyjątkiem i musi się zmieniać, aby zapewnić ciepło w przystępnej cenie, do tego uwzględniając indywidualne potrzeby ludzi.

Polskie ciepłownictwo w znacznym stopniu opiera się na węglu, co jest szkodliwe dla klimatu i kosztowne dla klienta. Ceny produkcji ciepła są uzależnione od sytuacji na rynku, stosowanych paliw czy regulacji prawnych. Modernizacja przemysłu ciepłowniczego jest zatem konieczna. Wydarzenia po 24 lutego pokazały, że będzie to duże wyzwanie, ale nie powinniśmy rezygnować z dążenia do dekarbonizacji. Musimy wykorzystać w tej drodze do niskoemisyjnej lub bezemisyjnej gospodarki ciepłowniczej zasoby lokalne, różne w zależności od lokalizacji.

Co znajdziesz w artykule:

• Wychodząc naprzeciw obecnym czasom
• Dekarbonizacja i rozwój odnawialnych źródeł energii
• Klient w centrum uwagi 

Wychodząc naprzeciw obecnym czasom

Niemożliwe wydaje się znalezienie jednego rozwiązania problemów polskiego ciepłownictwa. Raczej konieczne jest szukanie wielu uzupełniających się rozwiązań dostosowanych do warunków lokalnych. Ciepłownictwo przyszłości powinno być oparte na nowoczesnych elektrociepłowniach zasilanych paliwami lokalnymi i wspomaganych mniejszymi i rozproszonymi źródłami energii odnawialnej takimi jak pompy ciepła w połączeniu z fotowoltaiką i energią wiatrową. 

Dekarbonizacja i rozwój odnawialnych źródeł energii

Ok. 70% światowych emisji gazów cieplarnianych pochodzi z produkcji energii z paliw kopalnych. Emisje te są jedną z głównych przyczyn postępujących zmian klimatu. Kluczowa jest dekarbonizacja, a kluczowym krokiem na rzecz planety jest odejście od węgla.

W nowoczesnych elektrociepłowniach ciepło i prąd wytwarzane są w skojarzeniu. Dzięki temu paliwo wykorzystywane jest w sposób najbardziej efektywny, a wpływ na środowisko jest minimalny. Aby zapewnić zrównoważony rozwój ciepłownictwa konieczne jest odejście od węgla jako paliwa. Alternatywą są surowce lokalne ja biomasa i drewno odpadowe, RDF oraz inne odpady nie nadające się do ponownego wykorzystania, które są łatwo dostępne. Mogą zostać wykorzystane jako paliwo, źródło materiałów oraz do produkcji zielonego wodoru.

Ciepłownictwo przyszłości to także mądre wykorzystanie ciepła odpadowego, które powstaje w procesach produkcyjnych i w serwerowniach. Dzięki zastosowaniu pompy ciepła zasilanej energią elektryczną pochodzącą z OZE możliwe jest zmniejszenie produkcji energii cieplnej z wykorzystaniem węgla, a to z kolei przyczyni się do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery (CO2, SO2, NOx i pyłów).

Klient w centrum uwagi

Przyszłość przemysłu ciepłowniczego wymaga wprowadzenia proklienckiego modelu rynku ciepła celem zapewnienia konkurencyjności systemów ciepłowniczych wobec alternatywnych źródeł ciepła. Ograniczenie regulacji oraz uelastycznienie taryfikacji umożliwiłoby spełnienie zmieniających się oczekiwań i potrzeb klientów. Trudna sytuacja polskiego ciepłownictwa to nie tylko problem samego sektora ciepłowniczego, to problem polskich przedsiębiorców w niemal wszystkich gałęziach gospodarki. Regulacje w sektorze ciepłowniczym nie przystają do obecnej wyjątkowej sytuacji. Konieczna jest ich rewizja, aby umożliwić elastyczne reagowanie przedsiębiorstw na zmieniające się warunki. Deregulacja w systemie ciepłowniczym powinna:

• umożliwić uelastycznienie systemu taryfowania,
• uwolnienie dystrybucji ciepła za węzłem,
• zastosowanie koncepcji wydzielenia zielonego strumienia ciepła, po to by po 2030 roku móc podłączać nowe budynki do istniejących systemów ciepłowniczych,
• zniesienie obliga biomasy rolnej (obecne regulację zawieszają ten obowiązek do końca 2022 r.).

Co więcej elektryfikacja ciepłownictwa, czyli ciepło z energii elektrycznej z OZE powinno być traktowane jako odnawialne, tak jak i pompy ciepła (korzystające z energii otoczenia).

Dzisiejsza rzeczywistość stawia przed nami coraz bardziej wyśrubowane wymagania w efektywnym zarządzaniu energią. W centrum zmian zachodzących w przemyśle ciepłowniczym powinien być klient, który na bieżąco będzie mógł monitorować koszty i regulować poziom zużycia ciepła. Rozwój rozwiązań cyfrowych umożliwiających inteligentne zarządzanie energią będzie przyczyniać się do optymalizacji produkcji i zużycia mediów, obniżając oddziaływanie na środowisko, a także redukując koszty po stronie klienta. Rozsądne korzystanie z energii cieplnej opłaca się nie tylko jego użytkownikom, ale także środowisku naturalnemu, a o racjonalnym korzystaniu z ciepła powinniśmy zacząć myśleć zwłaszcza teraz.