Optymalizacja zużycia ciepła - dlaczego staje się niezbędna?

Jak normy prawne wymuszają efektywne gospodarowanie ciepłem?

Zarówno w Polsce, jak i we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej, obowiązują przepisy regulujące kwestie energochłonności budynków. Uchwalane na przestrzeni ostatnich lat przepisy – przede wszystkim Warunki Techniczne z 2021 roku – wprowadzają limity zarówno dla współczynników przenikania ciepła, jak i dla wskaźnika zużycia energii nieodnawialnej dla nowopowstających nieruchomości. Normy te nie tylko określają wymagania dot. zastosowanej izolacji, narzucają wybór efektywnych źródeł ciepła, ale również w niektórych przypadkach wymagają wprowadzenia systemów optymalizacji zużycia energii cieplnej.

Wśród istotnych regulacji prawnych, które na trwałe ukształtowały w naszym kraju standardy budownictwa oraz zarządzania nieruchomościami nie sposób nie wymienić europejskiej Dyrektywy EPBD (2018/844/UE), znanej również jako dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Główne założenia dyrektywy to redukcja zużycia energii, promowanie odnawialnych źródeł energii, wsparcie efektywności energetycznej oraz obniżenie emisji gazów cieplarnianych. Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie UE do opracowania długoterminowych strategii renowacji budynków, dążąc do osiągnięcia wysokiej efektywności energetycznej i niskoemisyjności do 2050 roku.

Co więcej, w ramach niniejszej dyrektywy określony został wskaźnik Smart Readiness Indicator (SRI), który promuje inteligentne systemy sterowania i monitoringu zużycia mediów w nieruchomościach. Budynki oceniane w kontekście SRI muszą być gotowe do elastycznego reagowania na zapotrzebowanie na ciepło, optymalizację zużycia energii i integrację z lokalną siecią energetyczną. Choć wprowadzenie powyższego wskaźnika nie jest obowiązkowe, polskie władze podjęły decyzję o wprowadzeniu niniejszej oceny w rodzimej branży budowlanej. Obecnie metodyka oceny wskaźnika SRI jest w fazie testów i ewaluacji.

Dynamicznie zmieniające się standardy wymuszają swoistą zmianę podejścia – od bierności do aktywnego zarządzania ciepłem. Bez stałego poszukiwania nowych rozwiązań trudno będzie zarządcom i właścicielom nieruchomości odpowiedzieć na przyszłe wymagania – zarówno z punktu widzenia komfortu użytkowania, jak i zgodności z prawem.

Zakończenie działania Tarczy Energetycznej

Warto pamiętać, że w lipcu 2025 roku nastąpiły podwyżki cen ciepła związane z zakończeniem działania Rządowej Tarczy Energetycznej. W związku ze światowym kryzysem energetycznym, w 2022 r. polski rząd wdrożył tzw. Tarczę Energetyczną, czyli zestaw rozwiązań mających chronić obywateli przed gwałtownym wzrostem cen ciepła sieciowego. Obywatele (gospodarstwa domowe, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe) oraz pozostałe podmioty uprawnione korzystały z dodatków, rekompensat i wyrównań, które w efekcie obniżały cenę energii cieplnej dla odbiorcy końcowego.

Z dniem 1 lipca 2025 r. Tarcza Energetyczna przestała być stosowana w praktyce, a jej mechanizmy wygasły. Co za tym idzie, w zależności od lokalizacji ceny energii cieplnej wzrosły od 6 do 13,2% w porównaniu do cen sprzed zakończenia rządowych dopłat.

W tym kontekście racjonalne gospodarowanie energią cieplną i dążenie do zmniejszenia jej zużycia staje się jeszcze bardziej istotne z perspektywy budżetu domowego mieszkańców.

Efektywność energetyczna budynku a ekologia

Zwiększanie efektywności energetycznej budynków to również ważny krok w stronę dekarbonizacji i ograniczenia emisji CO₂. Wedle szacunków z branży budowlanej, około 70-80% śladu węglowego nieruchomości wiąże się z jego eksploatacją, wynikając z zaspokajania zapotrzebowania obiektu na energię cieplną i elektryczną, wentylację czy chłodzenie.

Kwestia śladu węglowego nieruchomości coraz częściej zaczyna być brana pod uwagę w kontekście możliwości uzyskania finansowania inwestycji. Niektóre banki już teraz ograniczają kredytowanie przedsiębiorstw, które nie podejmują działań na rzecz redukcji emisji CO₂. Choć na razie dotyczy to głównie firm produkcyjnych, w przyszłości kryteria te mogą objąć także sektor nieruchomości. Właściciele i zarządcy budynków, którzy nie dostosują się do nowych standardów ekologicznych, mogą mieć trudności z uzyskaniem kredytów czy dofinansowań na inwestycje remontowe.

W dobie globalnych zmian klimatycznych troska o klimat to nie tylko odpowiedzialność społeczna, ale też element wizerunkowy i prawny. 

Skuteczne zarządzanie nieruchomością – nowe kompetencje zarządcy

Współczesny zarządca nieruchomości nie ogranicza się jedynie do prac administracyjnych. Proaktywnie poszukuje rozwiązań, które poprawią komfort życia mieszkańców, a jednocześnie obniżą koszty eksploatacji budynku. Optymalizacja zużycia mediów, w tym ciepła, staje się jednym z kluczowych obszarów działań nowoczesnego zarządzania zasobami mieszkaniowymi, a kolejne rozwiązania prawne podnoszące standardy energooszczędności jedynie utrwalą trend pozytywnych zmian w branży.