Od niewiedzy do świadomości energetycznej czyli jak uświadamiać mieszkańców

Regulacje prawne w zakresie rozliczania kosztów ciepła

Rok 2021 przyniósł istotne zmiany prawne w aspekcie rozliczania kosztów ciepła w spółdzielniach i wspólnotach mieszkaniowych. Regulacje te nałożyły na zarządców m.in. obowiązek dostosowania własnych regulaminów rozliczeń w okresie 12 miesięcy od wejścia przepisów w życie, a także obowiązek zamontowania wodomierzy, podzielników kosztów ogrzewania i ciepłomierzy z funkcją zdalnego odczytu do 2027 roku. Instalowanie wspomnianych urządzeń musi być technicznie możliwe i opłacalne dla zarządcy lub właściciela budynku. Niemniej dla tych, którzy nie zastosują się do wymagań, zostały przewidziane odpowiednie sankcje. 

Jak mieszkańcy mogą realnie wpływać na zużycie ciepła?

Podejmowanie przez mieszkańców budynków wielolokalowych działań, które pozwolą na mniejsze zużycie energii cieplnej, jest obecnie kluczowe.Wiele może zależeć od zastosowanych urządzeń mierzących zużycie ciepła w lokalach. Przyjrzyjmy się podzielnikom kosztów ogrzewania. W odróżnieniu od ciepłomierzy nie są one urządzeniami pomiarowymi.  Nie mierzą one faktycznej ilości ciepła, a jedynie proporcje zużycia między grzejnikami w różnych lokalach, co często prowadzi do błędnych odczytów i nie wspiera prooszczędnościowych zachowań. Inaczej sprawa się ma w przypadku ciepłomierzy. Dzięki tym urządzeniom każdy mieszkaniec na bieżąco może kontrolować swoje zużycie ciepła i w każdym momencie oszacować poniesione koszty. Podobnie wodomierze do pomiaru ciepłej wody użytkowej z funkcją zdalnego odczytu mają pomóc mieszkańcom w bardziej świadomym i racjonalnym korzystaniu z wody.

Ciepłomierze stosuje się w budynkach, gdzie każdy posiada oddzielną instalację, połączoną z centralnym ogrzewaniem całego budynku. Celem montażu tego typu urządzeń jest m.in. większa oszczędność energii poprzez podniesienie świadomości poszczególnych lokatorów odnośnie generowanego zużycia. Dzięki danym widocznym na ciepłomierzu mieszkańcy poszczególnych lokali mogą porównać swoje zużycie oraz ponoszone koszty na tle innych lokali, a tym samym zweryfikować swój udział w całkowitym poborze ciepła w budynku. Być może okaże się, że zmiana temperatury w pomieszczeniach o zaledwie 1 stopień Celsjusza pozwoli na zauważalne oszczędności. 

Gdy ciepło drożeje – jak zarządzać energią w budynkach wielolokalowych?

Zgodnie z przepisami to na zarządcach i właścicielach budynków wielolokalowych spoczywa odpowiedzialność za prawidłowe rozliczanie, a co najważniejsze – gospodarowanie ciepłem. Ich zadaniem jest także wybór metody rozliczania zużycia ciepła. Założeniem nowych przepisów jest, by wysokość opłat była ustalana w sposób zapewniający wyłącznie pokrycie kosztów własnego zużycia.

Wraz z coraz bardziej odczuwalnym kryzysem energetycznym nieubłagalnie zbliża się czas oszczędzania i kontrolowania swoich wydatków. Jednak tylko mieszkaniec świadomy tego, jakie zagrożenie niesie za sobą wspomniany kryzys, będzie chciał zaangażować się w kwestię świadomego korzystania z energii.

Ceny za ogrzewanie i energię w budynku są głównymi składnikami czynszu. Podwyżki w dużej mierze zależne są od cen, jakie ustalą dostawcy ciepła, którzy ustalając taryfikator muszą uwzględniać wysokie koszty emisji, ceny węgla czy gazu. Wzrosty cen mogą doprowadzić do sytuacji, że lokatorzy w pewnym momencie przestaną płacić rachunki. Zarządcy, choć są jedynie pośrednikami pomiędzy lokatorami a dostawcą, muszą się liczyć z wynikającymi z tego tytułu nieprzyjemnościami. Dlatego, w myśl, że lepiej zapobiegać niż leczyć, swoją postawą mogą skutecznie zapobiegać tego typu zdarzeniom. 

Z dniem 1 lipca 2025 roku przestała obowiązywać tzw. Tarcza Energetyczna, czyli rządowy zestaw rozwiązań mający łagodzić odczuwane przez obywateli skutki kryzysu energetycznego. W związku z tym mieszkańcy polskich miast muszą liczyć się z podwyżkami cen ciepła, sięgającymi od kilku do kilkunastu procent w porównaniu z poprzednimi miesiącami.

Komunikacja kluczem do zrozumienia wagi problemu

Rolą właściciela i zarządcy budynku jest zapewnienie bezpieczeństwa finansowego obiektowi i regulowanie wszelkich opłat na bieżąco. Mierząc się z podwyżkami opłat za energię cieplną, jedynie podnosząc czynsz jest w stanie tę płynność utrzymać. Wzrasta wówczas także koszt utrzymania części wspólnych budynków, a te pokrywane są z zaliczek płaconych przez mieszkańców.

Eksperci twierdzą, że wprowadzenie indywidualnego opomiarowania dostarczającego danych o zużyciu ciepła w lokalach może zmniejszyć zużycie ciepła w budynku. Po pierwsze, widząc na bieżąco zużycie, wpłynie na sposób, w jaki korzystają oni z ciepła. Z kolei określenie minimalnych i maksymalnych kosztów zmiennych za ciepło na metr kwadratowy mieszkania ma służyć wyeliminowaniu nieprawidłowości, gdyż dotychczas niektórzy lokatorzy korzystali z ciepła przenikającego przez ściany z sąsiednich mieszkań.

Przepływ informacji na linii zarządca-mieszkańcy ma zasadnicze znaczenie w poprawnych relacjach między obiema stronami, które w istocie powinny działać razem, ponieważ przyświeca im wspólny cel. W dobie kryzysu energetycznego należy skończyć z marnotrawstwem. Postawa nieprzejmowania się niczym także nie ma racji bytu. Nadszedł czas oszczędzania i świadomego korzystania z energii. Wspólnymi siłami cele te można osiągnąć. Z pomocą przychodzą rozwiązania cyfrowe, takie jak zdalny dostęp do informacji o rozliczeniach mediów, możliwość porównania zużycia mediów z innymi mieszkańcami budynku,  narzędzia online do komunikacji z mieszkańcami czy inteligentne usługi służące do optymalizacji zużycia ciepła, przy jednoczesnym zachowaniu komfortu cieplnego mieszkańców. Wszystkie te rozwiązania pozwalają zarówno na oszczędność energii jak i zmniejszenie kosztów, przez co pozytywnie wpływają na stan budżetu i środowiska.