Renowacja budynków wyzwaniem infrastrukturalnych Polski

^{luty 2023}

Jednym z ważniejszych zadań, jakie stoją obecnie przed państwami Unii Europejskiej, jest doprowadzenie wielu milionów budynków do wyższych standardów efektywności energetycznej. W europejskim prawie o klimacie zawarty został obowiązek ograniczenia emisji CO2, a głównie starsze budynki mają w największej mierze utrudniają osiągnięcie neutralności klimatycznej. Nic więc dziwnego, że wiele działań skupia się obecnie na tym konkretnym obszarze. Przyjęcie Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków jest ogromnym krokiem w stronę polepszenia panującej sytuacji.

Co znajdziesz w artykule:

Czym jest DSRB i jakie są jej cele?

Długoterminowa Strategia Renowacji Budynków (DSRB) jest to dokument zawierający szereg wytycznych, które mają za zadanie doprowadzić do osiągnięcia wysokiej efektywności energetycznej oraz niskoemisyjności polskich budynków. Wytyczne te zostały opracowane, a następnie przyjęte na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.

Przyjęcie strategii zostało poprzedzone ogłoszeniem przez Komisję Europejską w październiku 2020 roku strategii na rzecz „fali renowacji”. Podkreślano wówczas, że budynki odpowiadają za ok. 40% zużycia energii i aż 36% emisji gazów cieplarnianych. Wdrożenie założeń Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków ma mieć znaczący wpływ na poprawę jakości powietrza i wspomóc przeprowadzanie termomodernizacji. Z pewnością wpłynie również na rozwój gospodarki.

Plan termomodernizacji budynków w Polsce

Strategia obejmuje zarówno budynki publiczne, jaki i prywatne. Z wcześniejszych analiz wynika, że w całej Polsce znajduje się 14,2 mln budynków, z których zdecydowana większość na chwilę obecną wymaga termomodernizacji. Zgodnie z założeniami DSRB zaplanowano, że do 2050 roku zostanie przeprowadzonych aż 7,5 mln inwestycji polegających na termomodernizacji. Będą to termomodernizacje zarówno płytkie, jak i głębokie (4,7 mln).

Cały proces został rozłożony w czasie:

do 2030 roku rocznie ma być wykonywanych 236 tys. takich działań,
w latach 2030 do 2040 zaplanowano rocznie 271 tys. działań,
w latach 2040 do 2050 termomodernizacji co roku zostanie poddanych 244 tys. budynków

Jest to największe wyzwanie, jeśli chodzi o infrastrukturę w Polsce w ostatnich latach. Największa konsumpcja energii w każdym domu przypada na ogrzewanie. Ograniczenie jej strat poprzez odpowiednią izolację budynku to najważniejsza kwestia ostatnich czasów. Ciepło ucieka m.in. przez dach, okna, ściany. Nowo powstałe budynki muszą bezwzględnie spełniać przepisy określające minimalne wymagania związane z efektywnością energetyczną, których dawniej po prostu nie było. Szansą na jej osiągnięcie dla starszych budynków – i ich mieszkańców – jest tylko skuteczna termomodernizacja.

Jakie korzyści przyniesie renowacja budynków?

Renowacja budynków zgodnie z definicją zawartą w strategii to wszystkie dostępne działania modernizacyjne, które są w stanie poprawić wartość użytkową danego budynku. W dużej mierze chodzi o poprawę efektywności energetycznej oraz emisyjności. Zwiększenie efektywności energetycznej z pewnością wpłynie na podniesienie jakości życia w polskich domach.

W tym miejscu warto wspomnieć, czym jest termomodernizacja płytka, a czym głęboka. Głęboka termomodernizacja to działania, które w swoim zakresem obejmują cały budynek, czyli instalacje wraz ze wszystkimi powłokami, wymianę stolarki okiennej, ocieplenie oraz montaż ekologicznego źródła ciepła. Termomodernizacja płytka z kolei skoncentrowana jest głównie na wymianie źródeł ciepła na instalacje niskoemisyjne oraz zeroemisyjne – chodzi tu głównie o likwidację tzw. kopciuchów. Działania te wpłyną zdecydowanie na poprawę jakości powietrza.

Dlaczego warto stawiać na energooszczędne budownictwo?

Poprawa efektywności energetycznej budynków jest nie tylko wyzwaniem, ale i szansą dla wielu mieszkańców. W dużej mierze pozwoli na walkę z wciąż rosnącymi cenami energii elektrycznej oraz przyczyni się do zmniejszenia zapotrzebowania na paliwa kopalne, a ostatecznie – do ich całkowitego wykluczenia. Prawidłowo i skutecznie przeprowadzona modernizacja pozwoli także na ogromne oszczędności energii, co bezpośrednio wpłynie na wydatki wielu rodzin i jakość ich życia, zdrowie oraz bezpieczeństwo.

Zagadnienia takie jak zużycie energii, dobór energooszczędnych źródeł oraz ich efektywność, mają kluczowe znaczenie dla właścicieli i zarządców budynków i brane są pod uwagę zarówno w kwestiach ekonomicznych, jak i ekologicznych.

Przyszłość to również rozwój inteligentnych technologii, takich jak inteligentne liczniki i systemy typu smart. Wdrażanie inteligentnych systemów w budownictwie również jest realizowane ze wsparciem środków unijnych i krajowych. Zdalne odczyty, pomiary, podzielniki kosztów ogrzewania to rozwiązania wdrażane obecnie w wielu budynkach.

Programy wsparcia renowacji budynków

Polska wdraża cały szereg przepisów i podejmuje kompleksowe działania na rzecz szeroko rozumianej renowacji budynków. Krajowa polityka musi być spójna z tymi zadaniami. Bardzo ważne są wszelkiego rodzaju formy wsparcia, zwłaszcza finansowego. Wsparcie finansowe – pochodzące zarówno z programów krajowych, jak i unijnych – jest najskuteczniejszym bodźcem do szybkich zmian. Najważniejsze programy, które wspierają działania prowadzące do neutralności klimatycznej, to obecnie:

Program priorytetowy NFOŚIGW Czyste Powietrze,
Program priorytetowy NFOŚIGW Mój Prąd,
Program priorytetowy NFOŚIGW Budownictwo Energooszczędne cz. 1,
Fundusz termomodernizacji i remontów,
Fundusz dopłat – program bezzwrotnego wsparcia budownictwa.

Instytucje takie jak Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Narodowy Fundusz ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, szeroko wspierają wszelkie działania zmierzające do poprawy efektywności energetycznej budynków. W kontekście budynków wielorodzinnych warte uwagi jest to, że od 1 grudnia 2022 r. wzrosła wysokość premii termomodernizacyjnej. Wsparcie wszelkich działań, których celem jest odejście od wykorzystania paliw kopalnych w budynkach, a także prowadzących do dekarbonizacji systemów ciepłowniczych, przełoży się znacząco na zmniejszenie kosztów jednostkowych ogrzewania, gdyż pozwoli ograniczyć zapotrzebowanie budynków na energię.